Mieszkańcy wielu polskich miast i gmin płacą w tym roku więcej za wywóz śmieci. Wyższe stawki opłat za odbiór i zagospodarowanie odpadów są efektem podwyżki opłaty za składowanie odpadów, tzw. opłata marszałkowska, czyli jest to opłata, którą przedsiębiorcy ponoszą za umieszczanie odpadów na składowisku. Uregulowana jest ona Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska. W 2017 roku była to kwota 120,76 zł za tonę, a w roku 2020 opłata ta wynosi już 270,00 zł . Wzrosły też ceny energii, paliwa oraz płacy minimalnej. Wszystkie te podwyżki przekładają się później na oferty składane przez firmy do przetargu ogłoszonego przez gminę. Za odpady zebrane w Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (tj. zużyte opony, tekstylia, odpady wielkogabarytowe itp.) stawka „opłaty marszałkowskiej” jest jeszcze znacznie wyższa.

fot. Internet

Gospodarowanie odpadami komunalnymi przez gminę zostało uregulowane w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zgodnie z przepisami art. 6 r w/w ustawy system gospodarowania odpadami komunalnymi zorganizowany przez gminę ma się samofinansować, co przekłada się na obowiązek ustalenia wysokości ponoszonych przez mieszkańców gminy opłat na poziomie zabezpieczającym pokrycie kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Na utrzymanie systemu składa się: odbieranie, transport, zbieranie, odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych, tworzenie i utrzymanie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz obsługa administracyjna systemu. Gmina nie może ani dokładać do odbioru odpadów, ani na tym zarabiać. Rolą władz samorządu jest odpowiednie dopasowanie stawek za odbiór odpadów od mieszkańców do całościowej kwoty, wynikającej z przetargu. Ustawodawca zakazał dopłacania do gminnych systemów z innych środków niż wpływy z opłaty za odpady od mieszkańców. Opłaty uiszczane przez mieszkańców nie mogą być przez gminę wydatkowane na cele nie związane z gospodarką odpadową, jednak muszą wystarczyć na wszystkie wydatki z nią związane. Przepisy, które wprowadził ustawodawca spowodowały, że koszty wywozu śmieci muszą wzrosnąć. Na wzrost opłat za wywóz śmieci wpłynęły:
• decyzje rządu dotyczące wprowadzenia obowiązkowej zbiórki selektywnej z podziałem na pięć typów odpadów (metale i tworzywa sztuczne, papier, szkło, bioodpady i odpady zmieszane), co wiąże się z większą liczbą odbiorców oraz wjazdów do poszczególnych punktów odbioru, wprowadzono również brak możliwości zróżnicowania stawek w zależności od deklarowania segregacji odpadów lub gromadzenia odpadów w sposób zmieszany,
• wzrost opłaty marszałkowskiej za każda tonę odpadów trafiających na składowisko,
• rosnące koszty zagospodarowania i przetwarzania odpadów oraz dodatkowe opłaty za niektóre odpady,
• wzrost kosztów ubezpieczenia zakładów gospodarki odpadami,
• wprowadzenie obowiązkowego monitoringu w miejscach magazynowania odpadów,
• wymuszone nowymi przepisami prawa inwestycje związane z magazynowaniem i przetwarzaniem odpadów oraz dostosowaniem zakładów gospodarki odpadami do zmieniających się wymogami technologicznych i zwiększonych wymogów przeciwpożarowych,
• wzrost kosztów energii dla przedsiębiorców,
• wzrost kosztów pracy (wzrost płacy minimalnej),
• wzrost ilości odbieranych śmieci (systematyczny wzrost odpadów w skali każdego roku),
• wzrost częstotliwości odbierania odpadów,
• brak konkurencji, zarówno jeśli chodzi o miejsce zagospodarowania odpadów jak i w zakresie realizacji usług odbioru i transportu. Od kilku lat w ogłaszanych przez Gminę Kikół przetargach na realizację ww. zadania oferty składane są tylko przez jednego przedsiębiorcę,
• trudności ze zbyciem surowców wtórnych – zbyt mała liczba firm, które jako recyklerzy odbierają odpady segregowane,
• błędy popełniane przez mieszkańców przy segregacji odpadów.
Jako samorząd nie mamy jakiegokolwiek wpływu na ceny narzucane przez firmy funkcjonujące na rynku „śmieciowym”. Możemy tylko pilnować, aby w systemie gospodarowania odpadami były zgłoszone wszystkie osoby, aby do gminnego systemu nie trafiały odpady z przedsiębiorstw oraz aby ilość i masa wystawionych przez nas śmieci w pojemnikach była jak najmniejsza (np. poprzez kompostowanie, używanie toreb wielokrotnego użytku, pakowanie produktów w papierowe torby). Wyłącznie te wspólne działania mogą nas ustrzec przed dalszymi podwyżkami cen za odbiór i zagospodarowanie odpadów.

Autor: Marta Maślewska